بومی‌سازی به معنای دقیق کلمه

نشسته بودم روی صندلی عقب اسنپ و طبق معمول حواسم بود که هم ماسکم سر جایش باشد و هم شیشه کمی پایین باشد و هم باد نخورد توی صورتم که سینوزیت عود کند و دوباره مشکوک به کرونا شوم. راننده اسنپ از قشر پرحرف‌شان بود. مثل خواننده‌های رپ که بیش از هر چیزی درباره خود رپ می‌خوانند، راننده‌های اسنپ هم بیش از هر چیزی در مورد اسنپ صحبت می‌کنند. ولی این یکی حرف‌هایش کمی عجیب بود: «می‌دونی اوبر اومده ایران؟ آره اوبر. اصل اسنپه. مال اونور آبه. می‌گن اومده. خودشم می‌خواد به راننده‌ها ماشین بده. می‌گن خیلی سرمایه گذاشته.» من همین طور هاج و واج داشتم به اوبر فکر می‌کردم و به تحریم‌های هوشمند و به واکسن آنفلوانزایی که به وقتش نرسید چه رسد به اینکه اوبر بخواهد بیاید، ولی شیطانی ته ذهنم دوباره آن سوال همیشگی را پیش آورد: «اگه تحریم نبودیم، اسنپی بود؟ اگه فیلترینگ نبود، آپارات بود؟» جواب این سوال‌ها روشن نیست حالا دیگر حتی در کف جامعه هم، مادران و پدران اپلیکیشن‌های ایرانی مشخص هستند. دیجی‌کالا آمازون است اگر تحریم نبودیم و شاید حتی برای ناهار هم به اوبر ایتز (یا مثلاً اوبر خوراک) سفارش می‌دادیم. حالا، با پذیرش این واقعیت که بالاخره (خوشبختانه) با تعدادی نرم‌افزار ایرانی روبه‌رو هستیم، سوال مهم‌تری به وجود می‌آید: قواعد و مقررات این نرم‌افزارها در خصوص حقوق مصرف‌کنندگان یا مشتریان، چه نسبتی با نمونه‌های اصل خارجی دارد؟ آیا واقعاً گردانندگان اسنپ نگاهی به قواعد اوبر انداخته‌‌اند و آپاراتی‌ها وقتی قواعد استفاده از سایت را می‌نوشته‌اند سری به یوتیوب زده‌اند؟ این سوال را با چهار مثال در گزارش حقوقی این ماه بررسی خواهیم کرد. اسنپ - اوبر اسنپ آماری از میزان مزاحمت رانندگان خود برای مسافرانش منتشر نکرده است. چنین آماری از سوی اوبر تحت عنوان آزار جنسی منتشر شده. ولی ما حالا دنبال آمار نیستیم. کافی است به توییتر مراجعه...