فعالیت غیرمجاز و فرار سرمایه‌ها، عواقب افزایش تعرفه برق ماینینگ

به گزارش پیوست، فعالان این حوزه معتقدند در نظر گرفتن متوسط تعرفه صادراتی برای صنعتگران ایرانی که در داخل کشور فعالیت دارند، غیرمنطقی است و این تعرفه بالایی که بدون آگاهی درست نسبت به شرایط و هزینه‌های این صنعت گذاشته شده، عواقبی جدی مانند خروج سرمایه‌ها از کشور و سوق داده شدن فعالان به فعالیت غیرقانونی برای صنعت استخراج در پی خواهد داشت.

به گفته فعالان این صنعت، این مانع‌تراشی‌ها برای این صنعت حتی تا پیش از افزایش تعرفه‌ها سبب شده است که عده زیادی سرمایه خود را به کشورهای همسایه مانند عراق ببرند و از ایران خارج کنند. از سوی دیگر استخراج کنندگان رمزارز می‌گویند در این شرایط وارد کردن برق از سایر کشورها توجیه اقتصادی بیشتری دارد اما اجازه این کار به آنها داده نمی‌شود.

همه این‌ها درحالی است که قیمت بیت کوین به عنوان محبوب‌ترین ارز دیجیتال در یک سال گذشته افزایش زیادی داشته و در ایران هم روز به روز افراد بیشتری به سرمایه گذاری در این بازار تمایل پیدا کرده‌اند. از طرفی دیگر ارزهای دیجیتال به دلیل ویژگی غیرمتمرکز بودن خود قادرند نقش مهمی را برای ایران در شرایط فعلی تحریم‌ها ایفا کنند اما با این وجود مانع تراشی و کارشکنی‌های مداوم، فعالان این حوزه ره نسبت به ادامه فعالیت در ایران دلسردتر می‌کند.

عدم ثبات منجر به فرار سرمایه‌ها از کشور می‌شود

یکی از انتقادات اصلی فعالان حوزه ماینینگ به شیوه قیمت گذاری برای برق ماینرها در نظر گرفتن نرخ متوسط صادراتی است. به باور فعالان این حوزه با در نظر گرفتن اینکه ماینرها مانند دیگر صنایع داخلی در داخل ایران فعالیت می‌کنند، از طرفی بسیاری از هزینه‌های جانبی صادرات برق مانند هزینه‌های بازاریابی، انتقال و … نباید شامل این هزینه شده و از طرف دیگر ایرانی بودن فعالان این صنعت و فعالیت داخلی آنها باید در این تعرفه گذاری لحاظ شود. این درحالی است که فعالان این حوزه معتقدند که تعرفه قبلی برق نسبت به قیمت دلار رقمی منطقی بود.

محمدرضا شرفی، رئیس کارگروه استخراج رمزارز انجمن بلاکچین ایران در این باره در گفت‌وگو با پیوست گفت: «با توجه به اینکه فعالان این صنعت در داخل ایران فعالیت می‌کند، اطلاق نرخ صادراتی به آن، تعریفی جدید از واژه صادرات است؛ منافع ملی و یک شهروند ایرانی باید به هر خارجی دیگری مقدم شمرده شود، این درحالی است که حتی کف تعرفه صادراتی برای فعالان حوزه ماینینگ محاسبه نشده است و با اضافه شدن مالیات و عوارض آن این رقم به چیزی در حدود 1800 تومان برای هر کیلو وات می‌رسد؛ این در حالی است که اگر اجازه داده شود، ما می‌توانیم برق را از کشورهای همسایه و آسیای میانه وارد کنیم.»

شرفی با تاکید براینکه رویکرد وزارت نیرو و مدیریتی که در این خصوص انجام می‌‌دهد، اشتباه است، گفت: «عدم ثبات در حوزه سرمایه گذاری و اقتصادی کشور و فرار سرمایه‌ها نتیجه همین رویکرد اشتباه است؛ خیلی از فعالان این حوزه برای ادامه فعالیت و سرمایه گذاری خود کشورهای آسیای میانه مانند عراق را انتخاب کرده اند که مسئله دردناکی است.»

او با اشاره به اینکه تامین منافع کشور به وسیله دریافت مالیات یک شیوه پذیرفته شده جهانی است، گفت: «در کشور ما از پیش هزینه‌ای را به صنعتگر تحمیل کرده اند و بعد هم دولت اعلام می‌کند که در این زمینه مسئولیتی ندارد. این درحالی است که اگر مالیات تبدیل به محل اخذ منافع کشور شود، در این بازار که نوسانات و ریسک بالاست، اگر منافعی شامل حال صنعتگر و تولیدکننده نشود، او هزینه مازادی متحمل نخواهد شد و ما از محل سود می‌توانیم منافع کشور را تامین کنیم.»

تعرفه گذاری براساس قیمت بیت کوین اشتباه است

مشخص نبودن قیمت صادرات برق به بقیه کشورها و شیوه‌ای که براساس آن این تعرفه‌ها مشخص می‌شود، از دیگر انتقادات فعالان حوزه استخراج رمزارزها به قیمت گذاری‌های اخیر است. آنها می‌گویند که در سال 98 هم انتقادات خود را به شیوه قیمت‌گذاری اعلام کرده‌اند و در آن زمان هم تعرفه برق نسبت به قیمت دلار غیرمنطقی بود و حالا علاوه بر هزینه‌هایی که پیشتر ذکر شد که در صورت محاسبه قیمت برق متوسط صادراتی برای استخراج کنندگان داخلی باید کسر شود، ناآگاهی مسئولان از هزینه‌های جانبی ماینینگ قیمت گذاری را غیرمنطقی‌تر کرده است.

سید مسیح علوی، عضو کمیسیون بلاک‌چین و رمزارز سازمان نظام صنفی رایانه‌ای نیز در گفت‌وگو با پیوست با تاکید براینکه در هیچ‌جای دنیا برق براساس قیمت بیت‌کوین تعرفه‌گذاری نمی‌شود، گفت: «سنجیدن قیمت دلار و بیت کوین برای تعرفه گذاری برق اشتباه است، چرا که در این روش فقط قیمت بازار لحاظ می‌شود و این در حالی است که صنعت استخراج هزینه‌های سرسام آور دیگری مانند شبکه، آماده کردن زیرساخت و نگهداری وغیره برای صنعتگر دارد که از آنجایی که مسئولان نسبت به این مسائل آگاهی ندارند، هیچ کدام از اینها در تعرفه‌گذاری لحاظ نشده است.»

قطعی برق در زمستان گذشته و شایعه ارتباط این مسئله با فعالیت ماینرها یکی از موضوعات خبرساز بود. این در حالی است که فعالان این حوزه با استناد به آمار رسمی این مسئله را تکذیب می‌کنند. علوی در این خصوص با بیان اینکه صنعت ماینینگ را با مصرف برق کشور مقصر عدم تولید سایر صنایع می‌دانند، گفت: «براساس آمارهایی که ما داریم در سال گذشته بیش از ۲۰ درصد شهرک‌های صنعتی در کشور بیشتر فعال نبودند و خیلی از انشعابات برقی که وزارت نیرو به شهرک‌های صنعتی اختصاص داده بود عملا در سه تا چهار سال گذشته غیرفعال بود؛ یعنی خیلی از مراکز تولیدی ما توان تولید نداشتند اما این انشعابات وجود داشت.»

او با تاکید براینکه با این اتفاقات ما سرمایه‌گذاران را به سمت خروج از کشور سوق می‌دهیم، گفت: «این مسائل سبب می‌شود که هیچ سرمایه‌گذار ایرانی نخواهد ریسک سرمایه‌گذاری در کشور را بپذیرد؛ بسیارند افرادی که پول خود را از ایران خارج کرده‌اند و در همین صنعت در کشورهای دیگر سرمایه‌گذاری کرده‌اند.» او ادامه داد: «علاوه بر این، ما مدت‌ها پیش این هشدار را دادیم که با این تعرفه‌گذاری و قانون‌گذاری‌ها عملا مردم را به سمت قانون گریزی سوق می‌دهید وگرنه اگر تعرفه ماینینگ قیمت درستی باشد چرا باید یه صورت غیرقانونی انجام شود؟ مثل تعرفه درستی که برای وارد کردن دستگاه ماینر وضع شد و الان دیگر لزومی به وارد کردن آن به صورت قاچاقی وجود ندارد.»

ماینینگ مقصر قطعی برق در تابستان گذشته بود؟

یکی از نکات قابل توجه درمصوبه اخیر وزارت نیرو افزایش دوره پیک مصرف برق است. طبق این ابلاغیه علاوه بر ۳۰۰ ساعتی که در روزهای اوج گرما دستگاه‌های استخراج رمزارز باید خاموش شوند ۲هزار و ۷۰۰ ساعت از روزهای اوج مصرف برق نیز تعرفه برق برای استخراج کنندگان رمزارز کیلوواتی ۳ هزار و ۳۰۰ تومان محاسبه خواهد شد.

به نظر می‌رسد با این اقدام وزارت نیرو می‌خواهد جلوی قطعی برقی که سال گذشته این وزارتخانه گردن فعالان این حوزه انداخت را بگیرد. دی‌ماه گذشته رضا اردکانیان، وزیر نیرو دلیل خاموشی‌های گسترده در شهرهای مختلف را به گردن استخراج کنندگان رمزارز انداخت طبق گفته او «چینی‌ها در زمینه استخراج رمزارزها در کشورمان فعالیت دارند و خاموشی‌های اخیر ناشی از آن است.»

انداختن تقصیر قطعی‌های برق در تابستان گذشته به گردن استخراج کنندگان رمزارزها در حالی است که مدیر آکادمی ققنوس، حجت عباسی در برنامه‌ای که به بررسی وضعیت صنعت بلاک‌چین می‌پرداخت ظرفیت تولید برق به صورت رسمی را ۶۰ هزارمگاوات عنوان کرد. طبق گفته او میزان برق مصرفی ماینرها رتنها یک درصد از  کل برق تولیدی است. او اعلام کرد : «طبق اعلام وزارت نیرو سال گذشته برق مصرفی در کشور 7درصد بیش از ظرفیت تولید بوده است و درصورتی که این 7 درصد به دلیل فعالیت ماینرها باشد، یعنی چهار هزار و ۲۰۰ مگاوات توسط ماینرهای ایرانی مصرف شده است که این میزان برق مصرفی برای دو میلیون و هشتصدهزار ماینر است در این صورت باید 30 درصد ماینرها جهان در ایران فعالیت کنند درحالیکه فعالیت ماینرهای ایرانی یک شانزدهم جهان است.»

روزنامه هفت صبح در آن زمان در گزارشی نوشت: «مزرعه بیت‌کوین کرمان، بزرگ‌ترین مرکز استخراج بیت‌کوین در کشور است و روزانه با مصرف ۱۲۰ مگاوات‌ساعت برق، ۷/۱ بیت‌کوین استخراج می‌کند که سود آن به حدود یک میلیارد و ۳۳۰میلیون تومان می‌رسد.»
به نظر می‌رسد میزان تولید بیت‌کوین از سوی استخراج کنندگان رمزارز و همچنین افزایش قیمت این رمزارز موجب شد تا وزارت نیرو به فکر بازنگری در تعرفه برق مصرفی بیافتد. وزارت‌نیرو تغییر در تعرفه برق مصرفی برای استخراج کنندگان رمزارز را در مقررات تامین برق مراکز استخراج رمزارزها پیش‌بینی کرده بود. طبق پیش‌بینی‌های صورت گرفته در آن مصوبه چنانچه به دلیل تغییر پایدار نرخ ارز یا تغییر ترکیب قیمت یا مقدار صادرات متوسط قیمت برق صادراتی بیش از ۱۰ درصد افزایش یا کاهش یابد شرکت توانیر موظف است پیشنهاد اصلاحی تنظیم را به وزارت نیرو ارائه کند.

این بند در مقررات اخیر ابلاغ شده از سوی وزارت نیرو مجدد بر آن تاکید شده است. از همین رو احتمال افزایش تعرفه‌ها در صورتی‌که قیمت دلار به صورت ناگهای افزایش یابد وجود خواهدداشت.