ممیزی در پلتفرم‌های نمایش فیلم در حال پیشروی است

به گزارش پیوست، محمد مهدی عسگرپور، دبیر انجمن صنفی نمایش‌های ویدیویی آنلاین (VOD, IPTV) که تیرماه امسال به عنوان دبیر جدید این صنف انتخاب شده، در اولین نشست خبری (۲۳ مردادماه) خود در پاسخ به سوال پیوست درمورد نحوه تعامل با ساترا و وزارت ارشاد گفت: «واقعیت این است که برای هرنوع رفتاری که بخشی از آن به حاکمیت بازمی‌گردد، معمولا ساختارهایی برای نظارت و ارزیابی شکل می‌گیرد. البته شکل‌گیری این ساختار مختص ایران نیست و تمام جهان مرسوم است. در چند دهه گذشته تجارت جهانی برای ما مفید نبوده است.»

او ادامه داد: «چون کشور ما از نظر فرهنگی و جغرافیایی مختصاتی دارد که حتی با کشور همسایه هم متفاوت است. البته درچند سال اخیر مراوداتی شکل گرفته است و مسئولان بخشی از نظارت در کشورهای دیگر را می‌خواهند در کشور پیاده‌سازی کنند. ما سوال می‌کنیم که آیا باقی مسائل ما هم در کشور مانند آن کشور موردنظر است یا شما همین بخش نظارت را جداسازی و بومی‌سازی کردید و قصد دارید اجرایی کنید؟ ما وزارت ارشاد داریم که شاید کشورهای دیگر چنین ساختاری را نداشته باشند.»

به گفته عسگرپور ما علاوه بر وزارت فرهنگ چند سازمان موازی دیگر هم داریم که هرکدام وظایفی به عهده دارند. او تاکید کرد که ما فکر می‌کنیم با پدیده‌ای مواجه هستیم که ابعاد آن هنوز مشخص نشده است و پیش از آنکه ابعاد آن مشخص شود، درمورد آن تصمیم‌گیری شده است. عسگرپور همچنین بیان کرد: «البته طبیعی است چون حاکمیت نمی‌تواند منتظر بماند که تمام ابعاد یک موضوع مشخص شود و بعد برای آن نظارت و کنترل ایجاد کند. اما فکر می‌کنم پاسخ خیلی ساده ودم دستی درمورد یک موضوع پیچیده داده شده است. اینکه مسئولان فکر کنند درمورد حوزه‌ای صحبت می‌کنیم که فقط سریال‌سازی می‌کند و باید زیرنظر صدا وسیما باشد، پاسخ خیلی ساده و ساده‌انگارانه است.»

آنطور که عسگرپور می‌گوید ما تنها کشوری هستیم که تلویزیون کاملا دولتی است و در هیچ کجای دنیا اساسا چنین چیزی وجود ندارد و در کشورهای دیگر ساختارها به طور کل متحول شده است و یک مونوپلی جدی در کشور وجود دارد که ساختار خاص خود را دارد.

او تاکید کرد که این ساختار به روز هم نشده است و حالا این سوال ایجاد می‌شود که آیا این مجموعه که عهده‌داری مجموعه خودش برایش بسیار سخت شده است، آیا توان اداره حوزه دیگر که مفهومش با حوزه‌‌ای که خود اداره می‌کند، بسیار متفاوت است، دارد؟

براساس گفته‌های عسگرپور گروهی براساس وظیفه سازمانی و قانون ماموریت دارند که نظارت و بررسی را انجام دهند و پلتفرم‌ها هم می‌خواهند با شکل مدرنی که در دنیا وجود دارند، خود را به روز کند؛ اما باید تحت مدیریت آن سازمان باشد،در اینجا ناسازگاری ایجاد می‌شود و دچار اختلاف خواهند شد.

او بیان کرد: «در این نظارت به بن‌بست‌هایی خواهند رسید. چون ما تقریبا درمورد دو ماهیت مختلف صحبت می‌کنیم و تضاد منافع شکل می‌گیرد. سال‌‌های سال است که در دنیا درمورد نظارت بحث‌های مختلف شده است و به نتیجه هم رسیدند. ما می‌خواهیم از تجارت آنها استفاده کنیم. آنها سریع به تفاهم می‌رسند چون موضوعات مختص موضوعات فرهنگی است. اینجا در کنار مسائل فرهنگی مسائل سیاسی و امنیتی هم دخیل است.»

او در این نشست همچنین با بیان اینکه این صنف فعالیت رسمی و جدی خود را به تازگی آغاز کرده، گرچه ثبت آن به کمی قبل‌تر بازمی‌گردد گفت: «ما با یک تکنولوژی روبه‌رو هستیم که سابقه آن به حدود ۱۰ سال می‌رسد؛ اما آنچه به طور جدی با آن روبه‌رو هستیم به دو تا سه سال گذشته مربوط می‌شود. هنوز بخش‌های زیادی از این ماجرا وجود دارد که نه فقط برای افکار عمومی و مدیران رسانه‌های مختلف بلکه حتی برای خود پلتفرم‌ها هم این وضعیت کشف نشده است و ابعاد این حوزه کامل مشخص نیست.»

عسگرپور ادامه داد: «متاسفانه در کشور ما حداقل سابقه نشان داده که رابطه خیلی خوبی میان نهادهای نظارتی و سیاست‌گذاری با پدیده‌های جدید شکل نگرفته است، یعنی در ابتدا مخالفت‌ها و ممنوعیت‌های زیادی شکل گرفته و بعد از مدتی معلوم شده از ابعاد دیگری باید به موضوع نگاه کرد. فکر می‌کنم در این حوزه هم کمابیش همین اتفاقی می‌افتد، هرچند سرعت آن فرق دارد.»

۲ هزار میلیارد تومان سرمایه‌گذاری برای سریال‌سازی در سال ۱۴۰۰

عسگرپور در ادامه نشست آمار و ارقامی اشاره کرد و گفت: «در سال ۱۴۰۰، حدود ۴۰۰ اپیزود سریال از طریق پلتفرم‌ها پخش شد. فکر می‌کنم ۲ هزار میلیارد تومان برای سریال سازی در سال ۱۴۰۰ سرمایه‌گذاری شده و این اصلا عدد کمی نیست. آنچه در این حوزه سرمایه‌گذاری می‌شود حداقل می‌تواند ۱۰ برابر سرمایه گذاری در حوزه سینما باشد و با مراقبت‌های مختصر این رقم در سال‌های آتی می‌تواند چند برابر شود، چون مخاطبان بیشتر خواهد شد. حال برای مقررات این‌ پلتفرم‌ها به چه صورت می‌خواهیم تصمیم بگیریم؟ در کشورهایی که این حجم می‌توانند تولید داشته باشند،مقررات به این شکل است که موسسات به واسطه اینکه مجوز فعالیت گرفتند، خودشان باید اختیاردار باشند نه اینکه یک نهاد دیگری بگوید من باید تک‌تک این‌ اثار و پلان‌ها را ببینم و ممیزی اعمال کند. وگرنه هیچ‌گاه مسئولیت شکل نمی‌گیرد.»

او در ادامه افزود: «در این انجمن صنفی هم‌اکنون ۳۱ موسسه و شرکت عضویت دارند که در حوزه VODو IPTV مجوز دارند. تعداد بسیاری هم هستند که من شنیدم مجوز گرفتند. فارغ از اینکه چقدر مجوزشان واقعی است یا اندازه این موسسه‌ها چقد است، این انجمن موظف است تمام موسساتی را که چنین مجوزی دارند بپذیرد. در این باره درخواست عضویت موسساتی که هم از ارشاد مجوز هم و هم از صدا وسیما می‌پذیریم.»

او در بخشی دیگر درباره دسترسی شفاف به اطلاعات در حوزه VODها ضمن اشاره به تدارک راه‌هایی برای ارائه اطلاعات براساس واحدهایی که در این حوزه تعریف می‌شود، اظهار کرد که پلتفرم‌ها قول دادند تا به زودی در سامانه‌های خود این اطلاعات را درج کنند.

مدیرانی را می‌پسندم که کمتر حرف می‌زنند و بیشتر عمل می‌کنند

عسگرپور در بخشی از نشست در پاسخ به این سوال که آینده این پلفترم‌ها با تغییر دولت چه تغییری خواهد کرد، گفت: «واقعیت این است پیش‌بینی‌ کردن در این روزها دشوار است. برخی مدیران می‌گویند برای توسعه آمدند؛ اما بعد می‌فهمیم اتفاقا برای بستن و مسدوسازی آمدند. به همین دلیل من بیشتر مدیرانی را می‌پسندم که کمتر حرف می‌زنند و بیشتر عمل می‌کنند. به هر حال این پدیده در زمان‌هایی محل منازعه بوده است. وزارت فرهنگ به قوانین و مصوباتی استناد کرده است که جزو قوانین کشور است و در شورای انقلاب فرهنگی یا مجلس تصویب شده است.»

او ادامه داد: «صدا و سیما هم همین وضعیت را دارد و به نظریه شورای نگهبان و اظهارنظر مقام رهبری در مورد صوت و تصویر فراگیر استناد می‌کند. این بخش نگران‌کننده است که شرکت‌های فعال در این حوزه هم با این موضوع مسئله دارند. چون در بحث رگولاتوری مسائلی وجود دارد که باید به آن توجه شود. از نظر من شدنی نیست که پنج نفر که در یک حوزه دولتی کار می‌کنند، مساله تنظیم‌گری حوزه‌ای را به عهده بگیرند که دخل و خرجشان اصلا ربطی به آنها ندارد.»

سانسور ته ندارد

او دربخشی از صحبت‌های خود به سانسورهای شبکه نمایش گفت: «در کشور ما ممیزی و سانسور ته ندارد. در حوزه فرهنگ اولین اتفاق این است که مدیران در ابتدای کار می‌گویند ما برای کمک و توسعه شما آمده‌‌ایم. بعد آثاری منتشر می‌شود و سپس افرادی معترض می‌شوند و به سیستم نظارتی از ناحیه‌های مختلف فشار آورده می‌شود. بخشی از این اعتراض ممکن است به مجلس و نهادهای امنیتی یا دولت و حتی مردم مربوط باشد. آنها می‌گویند مگر قرار نبود به این‌ بخش‌ها نظارت کنید؟ آن مدیران متوجه می‌شوند که حلقه‌های نظارتی را باید بیشتر کنند و فیلمنامه‌ها را دقیق‌تر بخوانند.»

او بیان کرد:‌ «من ساترا را به عنوان یک مرکز تنظیم مقررات می‌بینم و حتماً به چنین ساختاری احتیاج است؛اما جایی باید تنظیم مقررات را انجام دهد که نهاد صنفی هم در آنجا کاملا حضور داشته باشد و ارتباطی قوام یافته شکل بگیرد. نکته بر سراین است که این نهاد تنظیم‌گر کجا باشد؟ باید تبعات این موضوع بررسی می‌شد و همچنان باید بررسی شود.»

دبیر انجمن صنفی نمایش‌های ویدیویی با اشاره به اینکه در بخش ممیزی نگرانی‌هایی برای آینده نزدیک وجود دارد، گفت: «من وارد فضای موسسات نشده‌ام که جزئی سانسور را بررسی کنم؛ اما به طور موردی که برخورد کردم و گزارش‌های بازبینی را دیدم کاملا برایم قابل فهم بودکه چه اتفاقی افتاده است چون این فضا را در تلویزیون تجربه کرده بودم. وقتی برگه ارزیابی یک قسمت از سریال را در چند هفته مقایسه می کردم، می‌دیدم پیشروی در ممیزی شکل گرفته و این نگران کننده است. چنین کاری دو حالت دارد، یا دوستانی که مشغول کار هستند با اعتقاد فکر می‌کنند برای فرهنگ مملکت باید اینطور رفتار کنند یا اینکه برای اضمحلال فرهنگ آمده‌اند.»

احتمال عضویت در انجمن صنفی در بلژیک

عسگرپور در ادامه درمورد سوالی درباره ماجرای کپی رایت نیز گفت:‌ «یکی از مشکلات اساسی ما این است که پلتفرم‌ها همان ادامه دی‌وی‌دی‌های قبلی هستند و به راحتی دانلود می‌شوند. تعدادی از آثار را می‌دانم که کپی رایت آنها خریداری شده همانند کاری که قبلاً در بنیاد سینمایی فارابی صورت گرفته است.»

او در ادامه اضافه کرد: «امیدواریم بتوانیم زمینه‌سازی کنیم تا عضو یک انجمن مرتبط با همین صنف در دنیا شویم. این انجمن در بلژیک است و VODها و IPTVها و نهادهایی که با تصویر فعالیت می‌کنند عضو آن می‌شوند. به نظرم برای رسیدن به این نقطه باید تمام این مسائل شفاف مطرح شود، چون اگر فیلمی بدون کپی رایت در این پلتفرم‌ها عرضه شود از آن فهرست خارج می‌شویم.»

عسگرپور همچنین به تعامل با خانه سینما اشاره و بیان کرد: « در جلساتی که با برخی فعالان و اصناف خانه سینما برگزار کردیم موضوع منافع عضویت این صنف در مجموعه خانه‌سینما بررسی شده و اگر در این خصوص جمع‌بندی خاصی صورت گیرد حتما اقدامات لازم انجام می‌شود. به ویژه آنکه در حدود دو سال گذشته حداقل چهار هزار نفر درگیر ساخت برنامه‌های نمایشی در پلتفرم‌ها بودند که بخش قابل توجهی از آنها از اعضای خانه سینما هستند و حتی امروز اگر فیلمسازی بخواهد عواملی را برای فیلمش پیدا کند، سخت خواهد داشت چون بخش عمده‌ای از افراد سرکار هستند.»

در این نشست همچینن محمدعلی یوسفی‌زاده، رییس انجمن صنفی نمایش‌های ویدیویی آنلاین همچنین گفت: «در سال‌های اخیر تحول زیادی در این صنعت به طور مداوم رقم می‌خورد و ما تصمیم گرفتیم با توجه به شرایط فرهنگی و اقلیمی خاص کشور ایران در استفاده از این تکنولوژی‌ها و بیشتر تعاملی شدن این نوع سرویس‌ها، پایه‌ و اساسی را برای توسعه آن در نظر بگیریم. نگاه ما این است که برنامه‌ریزی صحیحی انجام دهیم و برهمین مبنا در این انجمن صنفی اتفاق‌های مختلفی را بررسی کردیم.»

به گفته او کمیسیون‌های زیر مجموعه مختلفی در انجمن درنظر گرفته شده است. همچنین بررسی‌هایی درباره مدیریت نرخ‌گذاری و تعرفه‌گذاری با یک مدیریت داینامیک و قابل تغییر در مدل‌های مختلف تدارک دیده شده است.

او افزود: «قرار ما بر این بود که ساختار انجمن مستقل باشد تا با مراجع ذی‌صلاح و صادر کنندگان مجوز ارتباط درستی برقرار کند و تصمیم براین شد که اهتمام دبیرخانه برای ارتباط و دفاع از مجموعه و تجمیع انرژی اعضا متمرکز باشد و در این راستا با آقای عسگرپور به توافق رسیدیم تا انچه را مدنظر داریم هدایت و مدیریت کنند تا بتوانیم سرعت رشد انجمن را بیشتر کنیم.»