مدیران استارت‌آپ‌های بیمه به ایجاد سامانه انحصاری توسط بیمه مرکزی اعتراض کردند

به گزارش پیوست، بیمه مرکزی درصدد است با دادن انحصار به شرکت راهبرد نگار آمیتیس کسب‌وکارهای آنلاین را از همکاری مستقیم با نمایندگان بیمه منع و صدور هرگونه بیمه را مشروط به همکاری با این سامانه کند.

انجمن فین‌تک ۳۰ خردادماه با انتشار بیانیه‌ای درباره ایجاد یک سامانه انحصاری به ظاهر خصوصی توسط بیمه مرکزی هشدار داد و این اقدام را خلاف شعار حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان و استارت‌آپ‌های حوزه بیمه دانست. مدیران عامل استارت‌آپ‌های این حوزه نیز ضمن ابراز نگرانی از به وجود آمدن یک سامانه انحصاری، این اتفاق را موجب بروز فساد و مانع نوآوری در صنعت بیمه عنوان کردند.

حالا مدیران عامل شناخته‌شده‌ترین شرکت‌های کارگزاری و استارت‌آپ‌های بیمه آنلاین (بیمه‌بازار، بیمه دات‌کام، آیتول) در گفت‌وگو با پیوست می‌گویند این بار اول نیست که تصمیمات ناگهانی و بدون هماهنگی بیمه مرکزی با آنها شرایط کسب‌وکاریشان را دچار تشنج می‌کند و ایجاد یک سامانه انحصاری خلاف شعار حمایت از دانش‌بنیان‌هاست.

بیمه بازار: این بار اول نیست که نادیده گرفته می‌شویم

محمدرضا فرحی مدیرعامل کارگزاری برخط بیمه بازار در این باره به پیوست گفت: این بار اولی نیست که بیمه مرکزی تصمیمات خود را ناگهانی و بدون هماهنگی می‌گیرد. بسیاری از آیین‌نامه‌ها از سال‌ها قبل تصویب شده‌اند، ولی بیمه مرکزی زمان اجرایی کردن آن را از قبل اعلام نمی‌کند. در مورد ایجاد انحصار با سامانه آمیتیس هم باید بگویم وقتی بهره‌بردار و ذی‌نفع اصلی خود استارت‌آپ‌های بیمه‌ای هستند باید جلساتی با ما و سایر کارگزاران گذاشته شود تا در خصوص این موضوع با یکدیگر صحبت کنیم.

او ادامه داد: در جلسات گذشته‌ای که با بیمه مرکزی داشتیم قرار بود اگر تصمیم به ایجاد چنین سوییچی گرفته شود با همکاری کارگروه و بازیگران این صنعت باشد که متاسفانه هیچ جلسه‌ای برگزار نشد و تصمیم گرفته شد.

فرحی معتقد است اگر قرار بود چنین سامانه انحصارگرایانه‌ای شکل می‌گرفت باید حداقل راجع به طراحی محصول، ویژگی‌های سوییچ، دغدغه‌های کسب‌وکارهای حوزه بیمه، رضایت کاربران و حفظ برند صحبت می‌شد که متاسفانه بیمه مرکزی تاکنون هیچ توضیحی راجع به این تصمیم نداده است.

مدیرعامل بیمه‌بازار می‌گوید فعلاً در شفافیت مشخص نیست که راهبر اصلی این پروژه چه کسانی خواهند بود؛ اما با استناد به بیانیه انجمن فین‌تک «راهبرد نگار آمیتیس» یا سنهاب که سهامدار شرکت تعاونی مصرف کارکنان بیمه مرکزی هم هست، راهبر این سامانه خواهد بود. او در این باره می‌گوید: این انحصار از لحاظ قانونی نیز مشکل دارد چون نهاد ناظر به جای نظارت وارد حوزه تصدی و اجرا شده و همین امر شائبه فساد و رانت را به وجود می‌آورد و جلوی نوآوری را خواهد گرفت و دود آن نه تنها در چشم استارت‌آپ‌ها که در چشم مردم و کل صنعت بیمه خواهد رفت.

به باور فرحی، انحصار نتیجه سال‌ها زحمات استارت‌آپ‌ها و سرمایه‌های میلیاردی را که در جهت فرهنگ‌سازی و تغییر مثبت در صنعت بیمه گام برداشته‌اند از بین می‌برد. او در این باره می‌گوید: کار ما استارت‌آپ‌ها فقط فروش بیمه آنلاین نبود، ما خلق ارزش کرده‌ایم و هر کدام از ما به نحوی به صنعت بیمه خدمت‌رسانی کرده‌ایم، مثلاً یکی از ما سامانه مفصل پردازش آنلاین خسارت را ایجاد کرد که این موضوع مستقیماً به نفع بیمه‌گذار بود، خود ما یعنی بیمه بازار سامانه تحلیل ریسک و قیمت‌گذاری هوشمند بیمه ثالث و بدنه را راه‌اندازی کردیم که به شرکت بیمه برای قیمت‌گذاری کمک کرد، در حقیقت هر استارت‌آپ به شکلی در حال تکمیل قطعات پازل این صنعت بودیم و هستیم و انحصار خلاف شعار حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان است.

بیمه دات‌کام: انحصار تصمیمی دستوری و نتیجه نگاهی از بالا به پایین است

بهاره شریفیون مدیرعامل بیمه دات‌کام هم می‌گوید پس از انتشار بیانیه انجمن فین‌تک از این موضوع مطلع شده‌اند و این آگاهی‌رسانی نتیجه مسئولیت‌پذیری اجتماعی انجمن فین‌تک بوده است.

به عقیده شریفیون، سوییچ سامانه آمیتیس به درستی کار نمی‌کند و ضعف‌های زیادی دارد. اشکالات جدی در بحث پرداخت، مدل‌های پرداختی به روش کیف پول، پرداخت اعتباری و اقساطی در آن دیده نشده و این نتیجه ناهماهنگی و نادیده گرفتن استارت‌آپ‌ها و مشاغل این حوزه است.

شریفی در این رابطه می‌گوید: ماجرا این است که دستور داده‌اند تا به این سامانه متصل نشویم اصلاً نمی‌توانیم فعالیت کنیم، مساله‌ای که صرفاً به آن تجاری نگاه شده است و منافع کسب‌وکارها و افراد در آن نادیده گرفته شده است. برای مثال روی هر تراکنش ۲۰ هزار تومانی، برای گرفتن استعلام که هیچ سودی برای ما ندارد می‌خواهند ما را هشت هزار تومان شارژ کنند و کارمزد بگیرند. اگر سامانه آمیتیس خصوصی است، پس چرا انحصار را به این سامانه داده‌اند؟ پس به بقیه شرکت‌ها نیز امکان سرویس و پیاده‌سازی چنین سرویس‌هایی را بدهند.

به باور شریفی، چنین عکس‌العمل‌های ناگهانی و دستوری‌ای ناشی از نگاه بالا به پایین بوده و سیاست‌گذاری‌های عجولانه در حوزه فناوری اطلاعات، از نداشتن دید همه‌جانبه، عدم تسلط بر فضای آی‌تی و عدم تعامل کافی با پلیرهای این حوزه نشأت می‌گیرد.

مساله ما وجود نابازار است

انتشار چنین خبری با واکنش تند فعالان این حوزه در شبکه‌های اجتماعی روبه‌رو شد که مهم‌ترین آن، بیانیه انجمن فین‌تک بود. پس از انتشار این بیانیه، فعالان حوزه فناوری به آن واکنش نشان دادند و آن را مصداق بارز ورود دولت به بازار دانستند.

مهدی شریعتمدار مدیرعامل پرداخت‌یاری جیبیت و رئیس هیات مدیره انجمن فین‌تک بر این باور است که مساله اصلی ورود دولت به بازار و ایجاد انحصار است، چراکه ورود چنین مجموعه دولتی‌ای بازار را به نابازار تبدیل می‌کند و استارت‌آپ‌های اینشورتک را از پا درخواهد آورد.

شریعتمدار در این‌ باره به پیوست می‌گوید:‌ مهم‌ترین مساله ما وجود نابازار است. نابازار وقتی به وجود می‌آید که معنای اصلی بازار از بین می‌رود؛ زمانی‌ که یک نهاد خصولتی، دولتی و حاکمیتی وارد بازار می‌شود و از رانت اطلاعاتی، انحصار و قدرت قانون‌گذاری در آن حوزه برخوردار است و می‌تواند امتیازاتی را برای خود قائل شود که دیگران نمی‌توانند از آن بهره‌مند شوند، و این موضوع در نهایت منجر به حذف سایر بازیگران خواهد شد. چراکه به قدری قدرت دارد که به راحتی می‌تواند این‌ کار را انجام دهد.

او ادامه می‌‌دهد: بیمه مرکزی شرکتی تاسیس کرده که بخش عمده سهام آن متعلق به صندوق بازنشستگی خودش است و در ساختمان قبلی بیمه مرکزی مستقر شده است. این شرکت می‌گوید از این به بعد کل شرکت‌های بیمه آنلاین باید بیمه‌های خود را از من بخرند و از سوییچ من باید بیمه صادر شود. این یعنی محصول را من تعریف می‌کنم. در واقع به نظارت ربطی ندارد و به تصدی‌ مرتبط است.

مدیرعامل جیبیت توضیح می‌دهد: در مرحله بعد می‌گوید قیمت را من تعیین می‌کنم و سپس می‌گوید بعد از تعیین قیمت نوع و کیفیت را هم من مشخص می‌کنم و دست آخر می‌گوید کش‌فلو آن هم باید با من باشد و گردش مالی هم از طریق من انجام شود؛ در نهایت هم می‌گوید سایر خریدوفروش‌ها هم ممنوع است؛ یعنی نه تنها انحصار ایجاد می‌کند بلکه بقیه خریدوفروش‌ها را هم ممنوع می‌کند.

شریعتمدار با تاکید بر اینکه این کار مصداق بارز ورود نهاد تنظیم‌گر به بازار است ادامه می‌دهد: درست است که هنوز به مشتری نهایی نمی‌فروشد اما چه فرقی می‌کند با اینکه خودش یک اپلیکیشن بزند و خودش هم بفروشد؟ همه چیز را یکسان کرده، متمرکز کرده، ریسک تمرکز ایجاد کرده و جلوی تنوع را گرفته است چون می‌گوید چیزی که من می‌دهم را بفروش و چیز دیگری را نمی‌تونی بفروشی. مهم‌ترین موضوع این است که تنوع و نوآوری را از بین می‌برد. این مصداق ورود نهاد تنظیم‌گر به بازار است. اینها مهم‌ترین موضوعات هستند.

او معتقد است در صورت ادامه این شرایط پلتفرم‌های فعال در حوزه اینشورتک به همان وضعیتی درخواهند آمد که پرداخت‌یاری‌ها به آن دچار شدند و در تعداد دچار ریزش جدی شده و تضعیف خواهند شد. مزیت فعالیت در حوزه اینشورتک از بین خواهد رفت و نوآوری‌ها و خدمات سریع‌تر و سهل‌تر و ارزان‌تر را مخاطب نخواهد گرفت و دیگر انگیزه‌ای پیدا نمی‌کند که در این حوزه به صورت جدی سرمایه‌گذاری و کار کند. چون حوزه دیگر ثبات خاصی ندارد و برای مخاطب قابل پیش‌بینی نیست و منافعی هم ندارد.

آیتول: نگاه بیمه مرکزی و بانک مرکزی شبیه به هم شده است

امیر حسین عبیری، مدیرعامل آیتول، نیز با انتقاد از تصمیم بیمه مرکزی به پیوست می‌گوید: نگاه بیمه مرکزی به کسب‌وکارهای صنعت بیمه شبیه نگاه بانک مرکزی و مسیری شده است که سامانه‌های پرداخت و استارت‌آپ‌های این حوزه طی کرده‌اند.

او ادامه می‌دهد: چیزی مثل انحصار شاپرک و رگولاتوری که گاهی حتی دلیل تصمیمات گرفته‌شده در آن مشخص نیست. به طور کلی مؤلفه‌های رگولاتور‌های اقتصادی در ایران با استانداردهای جهانی مطابقت ندارد و استقلال یکی از مؤلفه‌های رگولاتورهاست. شرکتی که ذیل بیمه مرکزی کار کرده و وابستگی به رگولاتور دارد چگونه می‌تواند حکم یک شرکت خصوصی و سامانه‌ای برای ایجاد انحصار باشد؟

عبیری در این باره مثالی می‌زند: مثل رمز پویا که در سال ۹۸ در بانک مرکزی برای جلوگیری از فیشینگ صورت گرفت و در عمل بیشتر میزان خرید و فروش‌های اینترنتی را محدود کرد؛ گویا حالا همین اتفاقات در صنعت بیمه نیز در حال رخ دادن است و شبکه شاپرک بیمه‌ای در حال شکل‌گیری است.

به باور عبیری، وقتی فعالان اقتصادی و بنگاه‌های اقتصادی در تصمیم‌سازی‌هایی که مستقیماً به آنها ربط دارد مشارکت داده نشوند چه انتظاری از پیشرفت اقتصادی در کشور وجود دارد؟ او در این باره می‌‌گوید: من فضا را مثبت می‌بینم و امیدوارم طی جلساتی مشکلات ما هم دیده شود؛ اما واقعیت این است که اگر بنا باشد شرکت‌های دانش‌بنیان در مقیاسی جهانی رشد کنند، باید مثل بقیه دنیا رفتار کنیم. وقتی در اروپا ۵۰ درصد بیمه‌ها آنلاین صادر می‌شود و سهم ما زیر پنج درصد است یعنی مسیر را درست نرفته‌ایم و باید در این تصمیمات عجولانه بازبینی شود.